Czym są zielone certyfikaty?
Świadectwa pochodzenia z odnawialnych źródeł energii, znane jako zielone certyfikaty to dokumenty potwierdzające, że energia elektryczna została wyprodukowana z odnawialnych źródeł, takich jak wiatr, słońce czy biomasa. W Polsce system zielonych certyfikatów funkcjonuje od 1 października 2005 roku i jest nadzorowany przez Urząd Regulacji Energetyki (URE). Zielone certyfikaty są elementem polityki Unii Europejskiej, który ma celu promowanie zrównoważonego rozwoju i zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych.
Jak działają zielone certyfikaty?
System zielonych certyfikatów można opisać w 3 prostych krokach:
1. Wytwórcy energii odnawialnej otrzymują zielone certyfikaty za wyprodukowaną energię elektryczną. Każda megawatogodzina (MWh) energii wyprodukowana z OZE, uprawnia do uzyskania jednego zielonego certyfikatu.
2. Przedsiębiorstwa energetyczne (np. OSD, sprzedawcy energii tacy jak Fortum) są zobowiązane do wykazania, że określona część energii, którą dostarczają, pochodzi z OZE. Zielone certyfikaty kupuje się na specjalnych aukcjach lub na giełdach energii. Koszty zakupu zielonych certyfikatów są przenoszone na ceny energii elektrycznej dla odbiorców końcowych.
3. Przedsiębiorstwa energetyczne są zobowiązane do regularnego umarzania odpowiedniej liczby certyfikatów - kupione certyfikaty są wycofywane z obiegu jako dowód, że energia odnawialna była faktycznie wytwarzana.
Czy zielone certyfikaty są tym samym co gwarancje pochodzenia?
Nie można postawić znaku równości pomiędzy zielonymi certyfikatami a gwarancjami pochodzenia. Są to mechanizmy wspierające produkcję energii z OZE, jednak różnią się one pod względem funkcji, celów i regulacji prawnych.
Zielone certyfikaty są stosowane głównie w krajowych systemach wsparcia dla producentów energii i mają one na celu zachęcanie do wytwarzania energii z odnawialnych źródeł przez przyznawanie im dodatkowych dochodów za wyprodukowaną "zieloną" energię.
Gwarancje pochodzenia są narzędziem dowodowym, które służy do informowania konsumentów o źródle energii elektrycznej, nie oferując bezpośrednich korzyści finansowych dla producentów.
Jaka będzie przyszłość zielonych certyfikatów?
System zielonych certyfikatów jest stopniowo wygaszany. Wsparcie dla nowych instalacji zakończyło się 1 lipca 2016 roku kiedy to wprowadzono nowe mechanizmy wsparcia, takie jak aukcje OZE. Zielone certyfikaty nadal funkcjonują dla instalacji, które uzyskały wsparcie przed tym terminem. Obowiązek umarzenia zielonych certyfikatów przez spółki obrotu jest ustalony obecnie na poziomie 19,35% poprzez Ustawę OZE. To znaczy, że za każde 100 MWh dostarczonych od odbiorcy, 19,35 MWh musi zostać potwierdzone przez zielone certyfikaty. Poziom tego obowiązku może być corocznie korygowany poprzez rozporządzenie co miało miejsce w ostatnich latach.
Obecnie obowiązek kształtuje się następująco:
- 2024 rok – 5,00% ( obowiązek skorygowany rozporządzeniem)
- 2025 rok – 8,50% (obowiązek skorygowany rozporządzeniem)
- Dalsze lata – 19,35% (obowiązek wynikający z Ustawy OZE)
Pełne zakończenie funkcjonowania zielonych certyfikatów w Polsce nastąpi najpóźniej około 2031 roku.
