1. Realizacja i finansowanie przedsięwzięcia służącego poprawie efektywności energetycznej.
- Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) – sprawdź.
- Środki Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
- Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) – sprawdź.
- Środki krajowe z Funduszu Termomodernizacji i Remontów – sprawdź.
- Środki z UE - Europejski Fundusz Inwestycji Strategicznych wraz z ustanowionym w jego ramach Planem inwestycyjnym dla Europy (tzw. Planem Junckera) – sprawdź.
- Program „Czyste Powietrze” – sprawdź.
- Lista firm dostarczających usługi związane z zużyciem energii – sprawdź.
- Efektywność energetyczna - Ministerstwo Klimatu i Środowiska - Portal Gov.pl (www.gov.pl)- sprawdź.
- Efektywność energetyczna budynków - Ministerstwo Rozwoju i Technologii - Portal Gov.pl (www.gov.pl) - sprawdź.
2. Nabycie urządzenia, instalacji lub pojazdu, charakteryzujących się niskim zużyciem energii oraz niskimi kosztami eksploatacyjnymi.
3. Wymiana eksploatowanego urządzenia, instalacji lub pojazdu na urządzenie, instalację lub pojazd, o których mowa w pkt II lub ich modernizacja.
- izolacja instalacji przemysłowych, np.:
- modernizacja i wymiana izolacji termicznej rurociągów ciepłowniczych, pieców oraz ciągów technologicznych w obiektach (np. izolacja rurociągów, zbiorników, kotłów, kanałów spalin, turbin, urządzeń oczyszczających gazy wlotowe, armatury przemysłowej, wymienników ciepła, pieców grzewczych oraz odtwarzanie wymurówki, wymiana materiałów ogniotrwałych, warstw izolacyjnych w piecach);
- izolacja termiczna systemów transportu mediów technologicznych w obrębie procesu przemysłowego, w tym urządzeń transportowych, przygotowania półproduktów i produktów oraz sieci ciepłowniczych, wodnych i gazowych.
- przebudowa lub remont budynków wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi, np:
- docieplenie ścian, stropów, podłóg na gruncie, fundamentów, stropodachów lub dachów;
- modernizacja lub wymiana stolarki okiennej i drzwiowej, świetlików, bram wjazdowych lub zmiana powierzchni przeszkleń w przegrodach zewnętrznych budynków;
- montaż urządzeń zacieniających okna;
- modernizacja systemu ogrzewania lub systemu przygotowania ciepłej wody użytkowej;
- likwidacja liniowych i punktowych mostków cieplnych;
- modernizacja systemu wentylacji polegająca na montażu układu odzysku ciepła, zastosowaniu gruntowych wymienników ciepła, izolacji kanałów nawiewnych i wywiewnych transportujących powietrze wentylacyjne;
- montażu systemów optymalizujących strumień objętości oraz parametry jakościowe powietrza wentylacyjnego doprowadzanego do pomieszczeń w zależności od potrzeb użytkownika;
- modernizacja systemu klimatyzacji poprzez dostosowanie tego systemu do potrzeb użytkowych budynku;
- modernizacja lub wymiana dźwigów wraz z ich napędami i oświetleniem;
- instalacja urządzeń pomiarowo-kontrolnych, teletransmisyjnych oraz automatyki w ramach wdrażania systemów zarządzenia energią;
- modernizacja lub wymiana:
- oświetlenia, np.:
- wymiana źródeł światła na energooszczędne;
- wymiana opraw oświetleniowych wraz z osprzętem na energooszczędne;
- wdrażanie inteligentnych systemów sterowania oświetleniem, o regulowanych parametrach w zależności od potrzeb użytkowych i warunków zewnętrznych;
- stosowanie energooszczędnych systemów zasilania.
- oświetlenia, np.:
- urządzeń i instalacji wykorzystywanych w procesach przemysłowych lub w procesach energetycznych lub telekomunikacyjnych lub informatycznych, np.:
- modernizacja lub wymiana urządzeń energetycznych i technologicznych związanych z procesami przemysłowymi wraz z instalacjami (np. urządzeń i instalacji sprężonego powietrza, kotłów, pomp, pompoturbin, turbin napędzających sprężarki procesowe i pompy, dmuchaw, wtryskarek, pras, myjek, wentylatorów, mieszadeł, agregatów chłodniczych, młynów);
- modernizacja lub wymiana silników, napędów i układów sterowania lub zastosowanie falowników przy napędach o zmiennym zapotrzebowaniu mocy;
- modernizacja lub wymiana rurociągów, zbiorników, kanałów spalin, kominów, urządzeń służących do uzdatniania wody;
- modernizacja lub wymiana wyposażenia narzędziowego;
- stosowanie systemów pomiarowych, monitorujących i sterujących procesami energetycznymi i przemysłowymi w ramach wdrażania systemów zarządzania energią;
- optymalizacja ciągów transportowych paliw (stałych, ciekłych, gazowych) lub mediów (np. woda, para, sprężone powietrze, powietrze wentylacyjne, spaliny, gazy procesowe) oraz ciągów transportowych kopalin i linii produkcyjnych;
- modernizacja lub wymiana urządzeń i instalacji pomocniczych służących procesowi wytwarzania energii elektrycznej lub ciepła, lub chłodu;
- modernizacja lub wymiana urządzeń i instalacji wykorzystywanych w górnictwie;
- modernizacja lub wymiana urządzeń telekomunikacyjnych;
- modernizacja lub wymiana urządzeń informatycznych (np. komputery, serwery).
- lokalnych sieci ciepłowniczych i lokalnych źródeł ciepła w rozumieniu art. 2 pkt 6 i 7 Ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków, np.:
- wymianie lub modernizacji grupowych i indywidualnych węzłów cieplnych z zastosowaniem urządzeń i technologii o wyższej efektywności energetycznej (np. izolacje, napędy, armatura, wymienniki);
- modernizacji systemów zasilanych z grupowych węzłów cieplnych poprzez przebudowę tych systemów na węzły indywidualne;
- instalacji lub modernizacji systemów automatyki i monitoringu pracy węzłów i sieci ciepłowniczych;
- wymianie lub modernizacji lokalnych układów chłodniczych i klimatyzacyjnych;
- zastosowaniu układów kogeneracyjnych w lokalnych źródłach ciepła;
- modernizacji lokalnych źródeł ciepła (np. kotłowni, ciepłowni osiedlowych);
- modernizacji odwodnień instalacji parowych.
- modernizacja lub wymiana urządzeń przeznaczonych do użytku domowego, np. pralki, suszarki, zmywarki do naczyń, chłodziarki, kuchenki, piekarniki.
- odzyskiwanie energii, w tym odzyskiwanie energii w procesach przemysłowych, w tym poprzez instalację lub modernizację:
- układów odzyskiwania ciepła z urządzeń i procesów przemysłowych lub energetycznych i wykorzystanie go do celów użytkowych lub w procesie technologicznym;
- systemu „freecoolingu” – procesu wykorzystania chłodu zawartego w powietrzu o niskiej temperaturze na zewnątrz budynku do schłodzenia powietrza wewnątrz budynku lub w instalacji;
- turbin i układów wytwarzania energii, wykorzystujących energię rozprężania lub redukcji ciśnienia gazów, par lub cieczy;
- układów przetwarzania ciepła odzyskiwanego z procesów przemysłowych lub energetycznych na energię elektryczną;
- układów przetwarzania gazów spalinowych i odpadowych z procesów przemysłowych lub energetycznych (np. gazu koksowniczego, wielkopiecowego, konwertorowego) na energię elektryczną lub ciepło lub na paliwa energetyczne.
- ograniczenie strat:
- związanych z poborem energii biernej przez różnego rodzaju odbiorniki energii elektrycznej, w tym poprzez zastosowanie lokalnych i centralnych układów do kompensacji mocy biernej (np. baterie kondensatorów, dławiki oraz maszynowe i elektroniczne układy kompensacyjne).
- sieciowych związanych z przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej lub gazu ziemnego.
- na transformacji, w tym poprzez:
- zastosowanie układów kompensacyjnych w stanach niskiego obciążenia i pracy jałowej;
- wymianie transformatorów na jednostki charakteryzujące się wyższą efektywnością energetyczną (sprawnością) lub dostosowane do zapotrzebowania na moc.
- w sieciach ciepłowniczych, w tym dokonując:
- modernizacji i przebudowy sieci ciepłowniczej;
- poprawy izolacji cieplnej rurociągów wraz z ich wyposażeniem w armaturę (np. wymiana rurociągów ciepłowniczych na rurociągi preizolowane);
- zmiany parametrów pracy sieci ciepłowniczej lub sposobu regulacji tej sieci;
- modernizacji systemu ciepłowniczego;
- wprowadzenia lub rozbudowy systemu monitoringu i sterowania pracą sieci ciepłowniczej.
- związanych z systemami zasilania urządzeń telekomunikacyjnych lub informatycznych, np.:
- modernizacja lub wymiana systemów zasilania (np. prostowników, zasilaczy, baterii);
- wdrażanie systemów monitorujących i optymalizujących moc oraz zużycie energii elektrycznej urządzeń (np. wyłączających nieaktywne urządzenia, wyłączających lub ograniczających niektóre funkcjonalności lub zmieniających konfigurację urządzeń).
- stosowanie, do ogrzewania lub chłodzenia obiektów, energii wytwarzanej w instalacjach odnawialnego źródła energii, ciepła użytkowego w wysokosprawnej kogeneracji w rozumieniu ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. − Prawo energetyczne lub ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych.
- odzyskiwanie energii, w tym odzyskiwanie energii w procesach przemysłowych, w tym poprzez instalację lub modernizację:
4. Realizacja przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w rozumieniu ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków>(Dz. U. z 2018 r. poz. 966 oraz z 2019 r. poz. 51 i 2020.
Przedsięwzięcie termomodernizacyjne, zgodnie z Ustawą z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków, jest to przedsięwzięcie, którego przedmiotem jest:
- ulepszenie, w wyniku którego następuje zmniejszenie zapotrzebowania na energię dostarczaną na potrzeby ogrzewania i podgrzewania wody użytkowej oraz ogrzewania do budynków mieszkalnych, budynków zbiorowego zamieszkania oraz budynków stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego służących do wykonywania przez nie zadań publicznych, np.:
- ocieplenie ścian zewnętrznych budynku warstwą izolacji termicznej;
- ocieplenie stropodachu, stropu pod nieogrzewanym poddaszem lub przejazdem;
- ocieplenie stropu piwnicy;
- wymiana okien.
- ulepszenie, w wyniku którego następuje zmniejszenie strat energii pierwotnej w lokalnych sieciach ciepłowniczych oraz zasilających je lokalnych źródłach ciepła, jeżeli budynki wymienione w lit. a, do których dostarczana jest z tych sieci energia, spełniają wymagania w zakresie oszczędności energii, określone w przepisach prawa budowlanego, lub zostały podjęte działania mające na celu zmniejszenie zużycia energii dostarczanej do tych budynków, np.
- wymiana kotła na nowoczesny, o wysokiej sprawności,
- jednoczesne wytwarzanie energii elektrycznej wraz z wytwarzaniem ciepła do ogrzewania (wysokosprawna kogeneracja), budowa inteligentnych sieci ciepłowniczych,
- zastąpienie systemów wysokoparametrowych systemami niskoparametrowymi,
- ograniczenie strat ciepła na przesyle w wyniku wymiany sieci kanałowych na sieci z rur preizolowanych;
- wykonanie przyłącza technicznego do scentralizowanego źródła ciepła, w związku z likwidacją lokalnego źródła ciepła, w wyniku czego następuje zmniejszenie kosztów pozyskania ciepła dostarczanego do budynków wymienionych w lit. a, np:
- zamiana ogrzewania indywidualnego na sieciowe poprzez przyłączenie budynku do scentralizowanego źródła ciepła i likwidację lokalnego źródła ciepła;
- całkowita lub częściowa zamiana źródeł energii na źródła odnawialne lub zastosowanie wysokosprawnej kogeneracji, np.:
- montaż kolektorów słonecznych do przygotowania ciepłej wody użytkowej lub na cele technologicznej,
- montaż pompy ciepła,
- montaż źródła ciepła spalających biomasę,
- montaż gruntowych wymienników ciepła.
Podejmując przedsięwzięcie termomodernizacyjne zaleca się sporządzenie audytu energetycznego, opracowane przez osobę z odpowiednimi kwalifikacjami. Listę osób uprawnionych znaleźć można w “Wykazie osób uprawnionych do sprządzania świadectw charakterystyki energetycznej” prowadzonym przez Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii lub Liście rekomendowanych audytorów energetycznych stworzonej przez Zrzeszenie Audytorów Energetycznych.
5. Wdrażanie systemu zarządzania środowiskowego, o którym mowa w art. 2 pkt 13 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1221/2009 z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w systemie ekozarządzania i audytu we Wspólnocie (EMAS), uchylającego rozporządzenie (WE) nr 761/2001 oraz decyzje Komisji 2001/681/WE i 2006/193/WE (Dz.Urz. UE L 342 z 22.12.2009, str. 1, z późn. zm.), potwierdzone uzyskaniem wpisu do rejestru EMAS, o którym mowa w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o krajowym systemie ekozarządzania i audytu (EMAS) (Dz.U. poz. 1060).
System zarządzania środowiskowego oznacza część ogólnego systemu zarządzania, która obejmuje strukturę organizacyjną, czynności planowania, zakres odpowiedzialności, praktyki, procedury, procesy i zasoby służące rozwijaniu, wdrażaniu, osiąganiu, przeglądowi i utrzymaniu polityki środowiskowej oraz zarządzaniu aspektami środowiskowymi.
Rejestr EMAS, czyli rejestr organizacji zarejestrowanych w systemie prowadzi Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska. Rejestr EMAS zawiera:
- numer w rejestrze EMAS, składający się z oznaczenia „PL”, spacji, oznaczenia województwa zgodnego z nomenklaturą określoną w przepisach wydanych na podstawie art. 40 ust. 2 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz. U. z 2020 r. poz. 443), poziomej kreski, trzycyfrowego numeru porządkowego właściwego dla województwa, w którym mieści się siedziba organizacji, oraz liczby porządkowej rejestru EMAS;
- nazwę organizacji oraz oznaczenie jej siedziby i adresu;
- datę rejestracji organizacji w rejestrze EMAS;
- datę weryfikacji i walidacji;
- uwagi dotyczące zawieszenia rejestracji organizacji w rejestrze EMAS;
- uwagi dotyczące wykreślenia organizacji z rejestru EMAS;
- deklarację środowiskową organizacji i jej aktualizacje.
Korzyści związane z rejestracją organizacji w EMAS są dostępne na stronie GDOŚ: http://emas.gdos.gov.pl/rejestracja-w-emas.
6. Realizacja przedsięwzięć niskoemisyjnych, o których mowa w ustawie z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków.
Przedsięwzięcia niskoemisyjne są to przedsięwzięcia, których przedmiotem jest przygotowanie i realizacja ulepszenia, w wyniku którego następuje:
- wymiana urządzeń lub systemów grzewczych ogrzewających budynki mieszkalne jednorodzinne lub urządzeń lub systemów podgrzewających wodę użytkową w tych budynkach, które nie spełniają standardów niskoemisyjnych, na spełniające standardy niskoemisyjne, z wyłączeniem kotłów na paliwo stałe spełniających wymagania klasy 5 zgodnie z normą przenoszącą europejską normę EN 303-5:2012, a w przypadku wydania nowszej wersji tej normy zgodnie z normą ją przenoszącą,
- likwidacja urządzeń lub systemów grzewczych ogrzewających budynki mieszkalne jednorodzinne lub urządzeń lub systemów podgrzewających wodę użytkową w tych budynkach, które nie spełniają standardów niskoemisyjnych, z wyłączeniem kotłów na paliwo stałe spełniających wymagania klasy 5 zgodnie z normą przenoszącą europejską normę EN 303-5:2012, a w przypadku wydania nowszej wersji tej normy zgodnie z normą ją przenoszącą, oraz przyłączenie budynku mieszkalnego jednorodzinnego odpowiednio do sieci ciepłowniczej, elektroenergetycznej lub gazowej albo modernizacja tego przyłączenia, wraz z zainstalowaniem w tych budynkach niezbędnych urządzeń lub systemów grzewczych ogrzewających budynki mieszkalne jednorodzinne lub urządzeń lub systemów podgrzewających wodę użytkową,
- likwidacja urządzeń lub systemów grzewczych ogrzewających budynki mieszkalne jednorodzinne lub urządzeń lub systemów podgrzewających wodę użytkową w tych budynkach, które nie spełniają standardów niskoemisyjnych, oraz zapewnienie budynkowi mieszkalnemu jednorodzinnemu dostępu do energii z zewnętrznej instalacji odnawialnego źródła energii w rozumieniu ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz. U. z 2020 r. poz. 261, 284, 568, 695, 1086 i 1503) oraz dostępu do pompy ciepła, wraz z zainstalowaniem urządzeń służących doprowadzaniu energii elektrycznej z tej instalacji oraz zainstalowaniem w tych budynkach niezbędnych urządzeń lub systemów grzewczych ogrzewających budynki mieszkalne jednorodzinne lub urządzeń lub systemów podgrzewających wodę użytkową,
- zmniejszenie zapotrzebowania budynków mieszkalnych jednorodzinnych na energię dostarczaną na potrzeby ich ogrzewania i podgrzewania wody użytkowej, jeżeli równocześnie:
- następuje wymiana urządzeń lub systemów grzewczych ogrzewających budynki mieszkalne jednorodzinne lub urządzeń lub systemów podgrzewających wodę użytkową w tych budynkach, które nie spełniają standardów niskoemisyjnych, na spełniające standardy niskoemisyjne albo
- następuje wymiana urządzeń lub systemów grzewczych ogrzewających budynki mieszkalne jednorodzinne lub urządzeń lub systemów podgrzewających wodę użytkową w tych budynkach, które nie spełniają standardów niskoemisyjnych, oraz budowa albo modernizacja przyłącza gazowego albo elektroenergetycznego do budynku mieszkalnego jednorodzinnego, albo
- następuje likwidacja urządzeń lub systemów grzewczych ogrzewających budynki mieszkalne jednorodzinne lub urządzeń lub systemów podgrzewających wodę użytkową w tych budynkach, które nie spełniają standardów niskoemisyjnych, oraz budowa przyłącza ciepłowniczego do budynku mieszkalnego jednorodzinnego, albo
- istniejące urządzenia lub systemy grzewcze spełniają standardy niskoemisyjne, albo
- budynek mieszkalny jednorodzinny jest przyłączony do sieci ciepłowniczej, albo
- budynek mieszkalny jednorodzinny jest przyłączony, na potrzeby ogrzewania budynku, do sieci gazowej lub elektroenergetycznej, albo
- w budynku mieszkalnym jednorodzinnym jest wykorzystywany kocioł na paliwo stałe spełniający wymagania klasy 5 zgodnie z normą przenoszącą europejską normę EN 303-5:2012, a w przypadku wydania nowszej wersji tej normy zgodnie z normą ją przenoszącą
Wszelkie narzędzia i materiały informacyjne dla małych i średnich przedsiębiorstw, gospodarstw domowych oraz instytucji publicznych, które chcą zwiększyć efektywność energetyczną swojej działalności znaleźć można na stronie internetowej: https://www.gov.pl/web/audytywmsp/wprowadzenie.
Informacje o charakterystykach technicznych efektywnych energetycznie urządzeń (źródło):
Etykieta energetyczna to nalepka lub tabliczka, znajdująca się na zewnętrznej stronie urządzenia, zawierająca informacje o klasie efektywności energetycznej oraz innych podstawowych zasobach zużywanych przez dany produkt.
Klasy energooszczędności od 2021 roku będą oznaczane w siedmiopunktowej skali od A do G. Produkty o najwyższej klasie energetycznej będą oznaczone literą „C”, natomiast do urządzeń najbardziej energochłonnych przypisane zostaną litery „F” i „G”. Litery A i B zostaną wykorzystane w momencie, gdy na rynku pojawią się jeszcze bardziej wydajne energetycznie urządzenia RTV i AGD.
Od 1 marca 2021 r. nowe etykiety energetyczne pojawią się na lodówka, pralkach, pralko-suszarkach, zmywarkach oraz telewizorach i monitorach ( wyświetlaczach elektronicznych o powierzchni powyżej 100 cm2). Na 1 maja 2021 r. przewidziano termin wprowadzenia nowych etykiet dla opon, natomiast dla źródeł światła nowe etykiety będą funkcjonowały od 1 września 2021 r.
1. Etykieta energetyczna lodówki
2. Etykieta energetyczna pralki
3. Etykieta energetyczna pralko-suszarki
4. Etykieta energetyczna zmywarki
5. Etykieta energetyczna telewizora i wyświetlacza elektronicznego
6. Etykieta energetyczna chłodziarki do wina
7. Etykieta energetyczna źródeł światła
8. Etykieta energetyczna opon
Klasa efektywności energetycznej waha się od A (najbardziej wydajna) do E (najmniej wydajna). Opony najwyżej klasy mają mniejsze opory toczenia i zużywają mniej energii do poruszania pojazdem (niższe koszty paliwa lub energii elektrycznej). Klasa przyczepności również waga się od A (krótsza droga hamowania na mokrym asfalcie) do E (najdłuższej).
Klasa poziomu hałasu waha się od A (mniej hałasu poza pojazdem) do B (większy hałas, poziomy hałasu w klasie C są już niedozwolone).
Oprócz standardowej etykiety istnieje możliwość umieszczenia na niej ikony związanej z przyczepnością w oblodzonych warunkach i/lub w trudnych warunkach śniegowych. Opony przystosowane do trudnych warunków śniegowych są oznaczone symbolem “3 szczyty i śnieg” lub “alpejski”, który znajduje się również na ścianie bocznej takich opon.
Link do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady 2020/740 z dnia 25 maja 2020 r. w sprawie etykietowania opon pod kątem efektywności paliwowej i innych parametrów, zmieniające rozporządzenie (UE) 2017/1369 oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 1222/2009 (https://eur-lex.europa.eu/legalcontent/PL/TXT/HTML/?uri=CELEX:32020R0740&from=EN).